Στις 10 Μαρτίου 2009 ο
γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντομινίκ Στρος-Καν δήλωσε
«Η παγκόσμια ανάπτυξη είναι πιθανόν να είναι αρνητική το 2009, για πρώτη φορά
εδώ και πολλές δεκαετίες» http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=24607.
Θεωρώντας ότι αυτή η δήλωση πιστοποιεί την έναρξη της Διεθνούς οικονομικής
κρίσης είναι χρήσιμο να δούμε πως ήταν τότε, στην αρχή της κρίσης, η οικονομική
κατάσταση στην Ελλάδα. Για να
κατανοήσουμε την κρίση, πρέπει να γνωρίζουμε τι είναι αυτό που είναι σε κρίση.
Το 2009 ο πλανήτης Γη είχε πληθυσμό
6.768.167.712 κατοίκους. Η Ελλάδα των 11.260.000 κατοίκων αποτελούσε το 0,166%
του πλανήτη. Ωστόσο, ο ελληνικός καπιταλισμός κατείχε την 22η θέση στον κόσμο
στη λίστα των πιο πλούσιων χωρών. Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά του, των
βασικών πυλώνων του ελληνικού καπιταλισμού:
1. ΕΦΟΠΛΙΣΜΟΣ
Το 2009 ο ελληνόκτητος εμπορικός
στόλος αποτελούμενος από 2.974 πλοία συνολικής χωρητικότητας 175.540.000 τόνων
ήταν πρώτος στον παγκόσμιο εμπορικό στόλο. Το 2010 έγινε δεύτερος, κατέχοντας το
14,8% του συνόλου της παγκόσμιας εμπορικής ναυτιλίας! Ο υπό ελληνική σημαία
στόλος πέμπτη δύναμη στον κόσμο (πολλά ελληνόκτητα πλοία ταξιδεύουν με ξένη
σημαία ). Είναι όμως πρώτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κατέχοντας το 39,7% του
συνόλου. Μέχρι το τέλος του 2009 είχε παραγγελθεί η ναυπήγηση 748 νέων πλοίων,
χωρητικότητας 64,9 εκατ. τόνων, κυρίως στα ναυπηγεία της Νότιας Κορέας και της
Κίνας.
Στην Ελλάδα είναι εγκατεστημένες
περίπου 1.300 ναυτικές επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 12.000 υπαλλήλους.
Το συνάλλαγμα από ναυτιλιακές υπηρεσίες το 2009 ήταν 13,552 δισ. ευρώ, που
αντιστοιχεί στο 5,6% του ΑΕΠ!
Οι Έλληνες εφοπλιστές (μια συμπαγής
ομάδα περίπου 400 πλοιοκτητών), δεν υποχρεούνται καν να δημοσιεύουν
ισολογισμούς, ενώ έχουν πλήθος φοροαπαλλαγές και η συνεισφορά τους στη φορολογία
είναι μικρότερη και από των μεταναστών! Όμως, είναι επιχειρηματικά παρόντες, με
συμμετοχή σε τουριστικές εγκαταστάσεις, ναυτικές συγκοινωνίες εσωτερικού και
εξωτερικού, αεροπορία, τράπεζες και άλλους τομείς.
2.
ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Από τη στιγμή που άνοιξαν τα βόρεια
σύνορα το 1989-1990 με τη διάλυση των Ανατολικών καθεστώτων, η επέκταση των
ελληνικών τραπεζών στα Βαλκάνια και τις Ανατολικές χώρες ήταν καλπάζουσα. Στα
μέσα του 2010, λειτουργούσαν περίπου 3.500 υποκαταστήματα των ελληνικών τραπεζών
σ' αυτές τις χώρες. Ταχύτατη ήταν επίσης η επέκταση των ελληνικών τραπεζών στην
Τουρκία Οι ελληνικές τράπεζες αποσύρθηκαν τελείως από τις δυτικές αγορές,
πουλώντας τα καταστήματα που είχαν σε Ευρώπη και ΗΠΑ, ρίχνοντας το βάρος τους σε
πιο παρθένες αγορές
Τα καθαρά κέρδη των ελληνικών τραπεζών
από τα υποκαταστήματά τους στο εξωτερικό ήταν μεγάλα. Για την Εθνική, το 45% του
συνόλου των κερδών της οφείλεται στα κέρδη από τα καταστήματά της στην Τουρκία.
Για την Alpha Bank ήταν το 24% του συνόλου των κερδών της. Για την EFG Eurobank
το 30...%, για την EGNATIA το 33% και για την Πειραιώς το 41%. Στην τραπεζική
κρίση που ξέσπασε από το 2008 στις ΗΠΑ και την Ευρώπη δεν σημειώθηκε ούτε μία
χρεοκοπία ελληνικής τράπεζας - έστω και μικρής.
3. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια πόσες είναι
οι Ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν εγκατασταθεί στις Βαλκανικές χώρες, την
Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία, την Ουκρανία, την Τουρκία, την Αίγυπτο κ.λπ..
Εκμεταλλεύονται αυτές τις χώρες, επωφελούμενες από τα χαμηλά μεροκάματα, την
απουσία ισχυρών συνδικάτων, την απουσία πλαισίων προστασίας της εργασίας, την
απουσία περιβαλλοντικών δεσμεύσεων για την επιχειρηματική δραστηριότητα, τη
διαφθορά του πολιτικού συστήματος που ευνοεί την εξαγορά κυβερνητικών
αξιωματούχων κ.λπ. κ.λπ. Ανάμεσα σ' αυτές τις επιχειρήσεις είναι και πολλές που
έκλεισαν τα εργοστάσιά τους στην Ελλάδα και μετεγκαταστάθηκαν σ' αυτές τις χώρες
έχοντας πάρει στο μεταξύ κρατικές επιδοτήσεις με βάση τους αναπτυξιακούς
νόμους...
480 ελληνικές επιχειρήσεις
δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, με εργοστάσια, εμπορικές και παντός άλλου τύπου
αντιπροσωπείες, συνεργαζόμενες με Τούρκους επιχειρηματίες. Το σύνολο των
ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία είναι περίπου 6 δισ. δολάρια. Η σημαντικότερη
απ' αυτές τις επενδύσεις ήταν η εξαγορά της τουρκικής τράπεζας FINANS BANK από
την Εθνική το 2009 με 4,5 δισ. δολάρια. Ειδικά το 2009, έτος οικονομικής κρίσης
για την Ελλάδα, επενδύθηκαν στην Τουρκία από Έλληνες καπιταλιστές 780 εκατ.
δολάρια. Ενώ οι τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα αντιπροσωπεύονται από 10
επιχειρήσεις με συνολική επένδυση 30 εκατ. Ευρώ!. Ελληνικές κατασκευαστικές
κατασκευάζουν διυλιστήρια στη Σ. Αραβία, αυτοκινητόδρομους στην Πολωνία,
οικιστικά συγκροτήματα στη Ρωσία, κάθε λογής δημόσια και ιδιωτικά έργα σε όλη
την έκταση των Βαλκανίων.
216 ελληνικές πολυεθνικές ενεργούν σε
όλο τον κόσμο με έδρα την Ελλάδα, σύμφωνα με σχετικό κατάλογο της
"Ναυτεμπορικής". Εκατοντάδες Υπεράκτιες (off shore) εταιρείες είναι
εγκατεστημένες και δρουν ασύδοτα, με την ανοχή ή και κάλυψη των κυβερνήσεων,
«προστατεύοντας» τομείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας από τη φορολόγηση.
Παραδείγματα ελληνικών επιχειρήσεων
μεγάλης εμβέλειας είναι: Η INTRALOT, δεύτερη εταιρεία στον κόσμο στον τομέα
τυχερών παιχνιδιών. Όλα της τα μηχανήματα, αλλά και το λογισμικό, είναι
ελληνικής τεχνολογίας και παράγονται από την INTRACOM των 2.500 εργαζομένων. Η
3Ε COCA COLA είναι η δεύτερη σε κύκλο εργασιών μετά την πρώτη στις ΗΠΑ.
Ελληνικής ιδιοκτησίας και με εργοστάσια σε πάνω από 30 χώρες, Οι ελληνικές
χαλυβουργίες παράγουν πάνω από 2,5 εκατ. τόνους χάλυβα το χρόνο, για την
ελληνική αγοράς αλλά και εξάγοντας στο εξωτερικό. Το συγκρότημα της ΒΙΟΧΑΛΚΟ
έχει 90 εταιρείες ανά τον κόσμο. Η τσιμεντοβιομηχανία ΤΙΤΑΝ δραστηριοποιείται σε
πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και οι ΗΠΑ, παράγοντας τσιμέντο από 7 εργοστάσια.
Επιχειρήσεις με ισχυρή μετοχική συμμετοχή του Δημοσίου δραστηριοποιούνται σε
πολλές χώρες και κατέχουν δεκάδες άλλες επιχειρήσεις. Όπως Ο ΟΤΕ, τα ΕΛΠΕ. Ενώ
η ΔΕΗ, η ΔΕΠΑ, η ΔΕΣΦΑ κ.λπ., συμμετέχουν σε σημαντικά ενεργειακά δίκτυα
πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Υπάρχουν και άλλα σοβαρά μεγέθη στη
βιομηχανία, το εμπόριο, την τεχνογνωσία, τον τουρισμό, τα τρόφιμα κ.λπ. Αλλά
όσα αναφέρθηκαν δειγματοληπτικά αρκούν για να δώσουν μια εικόνα του ελληνικού
καπιταλισμού, ιδιωτικού και δημόσιου. Μέχρι και το 2008 και για 14 συνεχόμενα
χρόνια η αύξηση του ελληνικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) ήταν από 3
έως 5,6% σε ετήσια βάση. Βέβαια, οι Έλληνες εργαζόμενοι και οι εργαζόμενοι
μετανάστες δεν πήραν παρά ψίχουλα από αυτή την ανάπτυξη, ενώ η φτώχεια
σταθεροποιήθηκε στο 20% και ο επίσημος δείκτης της ανεργίας κοντά στο
10%.
Αυτή σε γενικές γραμμές ήταν η κατάσταση
του ελληνικού καπιταλισμού στην αρχή (σύμφωνα με τον Στρός Καν) της κρίσης. Ένας
καπιταλισμός που παρά τον δυναμισμό του κατάφερε να παραμείνει «αόρατος» όπως
χαρακτηριστικά αναφέρει ο Δ. Λιβιεράτος. «Συνήθως μιλάνε για " τις 200
οικογένειες", "την ολιγαρχία", "την πλουτοκρατία". Τον χαρακτηρίζουν:
καθυστερημένο, εξαρτημένο, μεταπρατικό συσκοτίζοντας την πραγματικότητα ενός από
τους πιο δραστήριους, σύγχρονους αλλά και σκληρούς καπιταλισμούς του
κόσμου».
Τα στοιχεία έχουν
αντληθεί από το βιβλίο του Δημήτρη Λιβιεράτου «Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ» από το
περιοδικό «ΕΝΟΤΗΤΑ» απο τις ιστοσελίδες και τα αρχεία της «ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ» της
«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ» του ΔΝΤ, της ΕΛΣΤΑΤ κλπ.
http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf
http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_Tables_rev.xls
Ο.Μ.
22/7/2012
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου